Dit middel heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen of cellen van het afweersysteem, maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de kuur geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Regelmatig

• Verminderde aanmaak van rode en witte bloedcellen van en bloedplaatjes. Hierdoor ontstaan bloedarmoede, een verminderde afweer tegen infecties en een verhoogde kans op bloedingen, zoals bloedneuzen. Deze bijwerking kan ook nog optreden tot enkele weken nadat u met de behandeling bent gestopt. Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. Soms zijn er medicijnen mogelijk om de aanmaak van bloedcellen te stimuleren. De arts zal uw bloed daarom tijdens de behandeling regelmatig laten controleren.

Soms

• Onvruchtbaarheid of verminderde vruchtbaarheid. Bij vrouwen kunnen de geslachtshormonen verstoord raken, waardoor de menstruatie enige tijd wegblijft en zij minder makkelijk zwanger kunnen raken. Vrouwen kunnen door gebruik van dit middel eerder in de overgang komen. Bij sommige mannen kan de vorming van zaadcellen tijdelijk stoppen, waardoor zij enige tijd onvruchtbaar zijn. Kinderen, zowel jongens als meisjes, kunnen blijvend onvruchtbaar worden, omdat chloorambucil de ontwikkeling van de geslachtsorganen kan verstoren.
• Verandering van de puberteit. Bij kinderen die dit middel hebben gebruikt kan de puberteit eerder of juist later intreden.
• Pijnlijke tong of keel, maagpijn, zuurbranden, ernstige diarree en misselijkheid. Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond, keel, slokdarm, maag en darmen. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen, tijdens en direct na de chemotherapie. Om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden, kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Tijdens de behandeling kunnen ingrepen aan uw gebit of in uw mond de klachten verergeren. Daarom moet u vóór u aan de behandeling begint, de tandarts uw gebit laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.
• Leverbeschadiging. Raadpleeg uw arts bij een gele verkleuring van huid en oogwit.
• Ontsteking van het slijmvlies in de blaas. Dit merkt u aan pijn bij plassen en vaak moeten plassen. Raadpleeg in dat geval uw arts.

Zeer zelden

• Huidreacties, zoals jeuk, bultjes en huiduitslag, soms veroorzaakt door allergie. Raadpleeg uw arts bij huiduitslag. In zeer zeldzame gevallen kan namelijk een ernstiger huidaandoening ontstaan met blaarvorming of koorts. In dat geval en als de huiduitslag ontstaat door allergie mag u dit middel niet opnieuw gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u allergisch bent voor chloorambucil. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt. De allergie kan zich ook uiten in ‘angio-oedeem’: een zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. Als het ontstaat moet u onmiddellijk een arts bellen of naar de Eerste-Hulpdienst gaan. U mag dit middel in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek en het ziekenhuis door dat u overgevoelig bent voor dit middel. Zij kunnen er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.
• Haaruitval komt bij dit middel zeer zelden voor.
• Epileptische aanvallen of spierspasmen. Bel in dat geval uw arts. Vooral kinderen die dit middel gebruiken tegen nefrotisch syndroom (een nierziekte) hebben hier kans op.
• Longaandoeningen. Raadpleeg uw arts als u steeds benauwder wordt.
• Kanker. Chloorambucil kan het DNA aantasten, waardoor in zeldzame gevallen juist kanker kan ontstaan. De arts weegt daarom altijd het risico hierop af tegen het nut van de behandeling met chloorambucil.
• Nierstenen. Dit middel verhoogt de kans op nierstenen.

Neem contact op met uw verpleegkundige of arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen. Soms is het nodig om de dosering aan te passen zodat de bijwerkingen verminderen. Soms ook zal de arts een ander medicijn voorschrijven tegen de bijwerkingen.

Bespreek ook met uw arts of verpleegkundige als u zich zorgen maakt over bijwerkingen. Ervaart u andere bijwerkingen dan die hierboven staan? Meld dat dan aan uw apotheek, arts of verpleegkundige.

Let op
Dit middel is schadelijk voor het ongeboren kind. Vrouwen mogen niet zwanger worden als ze dit middel gebruiken. Ook mannen die dit middel gebruiken mogen hun partner niet zwanger maken.

Zowel mannen als vrouwen moeten daarom een goede anticonceptie gebruiken. Ga met de anticonceptie door tot minstens zes maanden na afloop van de behandeling. Overleg hierover met uw arts.

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Neem de tablet zonder kauwen in met een half glas water.
• Breek de tabletten niet door. Ziet u bij het openmaken van de verpakking kapotte tabletten? Sluit de verpakking dan weer goed en breng deze terug naar de apotheek.
• Voorkom dat poeder van de tabletten zich door het huis verspreidt. Anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen.
• Krijgt u wat poeder uit gebroken tabletten op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water.
• Komen anderen toch met dit middel in contact? Raad hen dan aan zich meteen af te spoelen. Zo beperken ze de risico's tot het minimum.
• Bewaar de tabletten in de koelkast, maar niet in het vriesvak.

Wanneer?
Per soort kanker is er een ander type behandeling met een ander toedieningsschema. Uw arts bepaalt dit voor iedere individuele patiënt afzonderlijk.

Hoe lang?

• Kanker: het is afhankelijk van het type kanker hoe lang u dit middel moet gebruiken. Vaak bestaat een kuur uit een paar dagen tot enkele weken dagelijks gebruik en dan weer een periode niet.
• Nefrotisch syndroom: een kuur duurt meestal 6 maanden, waarbij u dit middel een paar weken dagelijks gebruikt en dan weer een periode niet.

Wat te doen met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel?
Voor uw directe omgeving, zoals huisgenoten, is het verstandig contact te vermijden met uw lichaamsvloeistoffen. Dit betekent niet dat aanraken of zoenen verboden is. Het gaat alleen om maatregelen om niet in aanraking te komen met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel, omdat het geneesmiddel hierin aanwezig is.

Neem tot twee dagen na de laatste dosering de volgende maatregelen.

• Mannen kunnen het best zittend plassen (net als vrouwen), om spatten te voorkomen. Was na elk toiletbezoek de handen.
• Spoel na het gebruik van het toilet tweemaal achtereen door, met het wc-deksel dicht. Zo voorkomt u spatten. Maak het toilet elke dag schoon.
• Doe kleding of beddengoed met urine, ontlasting, bloed of braaksel meteen in de wasmachine. Gebruik daarbij wegwerphandschoenen.
• Ruim urine, ontlasting en braaksel met tissues op en gooi deze weg in het toilet. Gebruik hierbij ook handschoenen. Gooi de materialen weg in een dubbele afvalzak. Maak de plek daarna eventueel schoon met een sopje. Spoel het sopje door het toilet.

Ook bloed en wondvocht kunnen het medicijn of restanten ervan bevatten. Daarom gebruikt men bij de behandeling van wonden altijd wegwerphandschoenen. U kunt verband, gaasjes en al het overige wegwerpmateriaal in een dubbele afvalzak doen.

Het is belangrijk dat u dit middel consequent blijft slikken. Mocht u toch een dosis vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk in. Maar slik geen dubbele dosis.

Als u dit middel één keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan acht uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan acht uur? Sla de vergeten dosis dan over en bel uw verpleegkundige of arts.

autorijden?
Dit middel vermindert de rijvaardigheid niet.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de kuur en zolang u last heeft van uw maag en darmen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag. Op deze site kunt u onder 'Klachten & ziektes', 'MaagklachtenZelfzorg' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje ‘samenstelling’.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Vaccins. Meld altijd aan de arts dat u chloorambucil gebruikt. Chloorambucil kan de werkzaamheid van sommige soorten vaccins verminderen en de kans op bijwerkingen door de vaccins vergroten. Overleg met uw apotheker of arts als u gevaccineerd moet worden.
• De bloedverdunners acenocoumarol en fenprocoumon. Chloorambucil kan de werking van de bloedverdunner beïnvloeden. Licht de trombosedienst daarom in als u chloorambucil gaat gebruiken, de dosering verandert of als u stopt met het gebruik van chloorambucil.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt, maar ook of u bijvoorbeeld allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.

Zwangerschap
U mag dit middel NIET gebruiken als u zwanger bent. Tijdens de behandeling en tot zes maanden na beëindiging ervan mag u niet zwanger worden. Er is een grote kans dat het een aangeboren afwijking bij het kind veroorzaakt.

Borstvoeding
Gebruik dit middel NIET als u borstvoeding geeft of stop de borstvoeding. Het is niet bekend of dit middel in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk is voor de baby. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker.

Een kuur met chloorambucil is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te verslaan.

Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.

Chloorambucil is sinds 1956 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Leukeran in tabletten.