Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Zelden

• Duizeligheid, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel. Dit gaat in het algemeen over als uw lichaam zich heeft ingesteld op de lagere bloeddruk (binnen enkele dagen tot weken). Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt dan het best even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen.
• Hoofdpijn, warmtegevoel en blozen. Deze bijwerkingen zijn het gevolg van verwijding van de bloedvaten. Ze verdwijnen meestal na enkele weken. Raadpleeg uw arts, als u er hierna nog steeds last van heeft.
• Tragere hartslag. Uw lichaam kan ook meer vocht vasthouden.
  Mensen die last hebben van hartfalen mogen dit medicijn daarom niet gebruiken. Mensen met een bepaald type aangeboren hartaandoening, het Wolff-Parkinson-White-syndroom, kunnen ernstiger ritmestoornissen krijgen. Gebruik is alleen verantwoord als de cardioloog regelmatig controleert.
• Opgezwollen enkels en onderbenen. Ook deze bijwerking kan ontstaan door verwijding van de bloedvaten in de benen. Waarschuw uw arts, als u last krijgt van dikke enkels.
• Verstopping (obstipatie). Deze bijwerking treedt vooral in het begin van de behandeling op. Gebruik, als dat mogelijk is, vezelrijke voeding en drink veel. Raadpleeg uw arts als u last blijft houden van verstopping.
• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid en buikpijn. Zeer zelden opkomend maagzuur, Mensen met chronische klachten van zuurbranden (reflux) kunnen meer klachten krijgen. Overleg dan met uw arts.
• Droge mond en tandvleesproblemen. Hierdoor kunnen zich eerder gaatjes in uw gebit ontwikkelen. Poets en flos daarom extra goed als u merkt dat u last heeft van een droge mond of een overmatige groei van het tandvlees. Laat eventueel de tandarts vaker uw tanden en tandvlees controleren.

Zeer zelden

• Vermoeidheid, slapeloosheid, een zwak gevoel en nervositeit.
• Spierpijn. Als u aan de spierziekte myasthenia gravis lijdt: u kunt meer last krijgen van deze aandoening. Neem contact op met uw arts als u dat merkt.
• Huiduitslag, jeuk en haaruitval. Als u de huidziekte psoriasis heeft: de klachten kunnen verergeren. Neem in dat geval contact op met uw arts.
• Borstvorming bij mannen en impotentie. Als u last heeft van deze bijwerking, vraag dan advies aan uw arts. Mogelijk moet de dosering aangepast worden, of is een ander medicijn geschikter voor u.
• Leveraandoeningen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan een arts.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten, soms treedt ook koorts op. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Ook kan zeer zelden een ernstige huidafwijking ontstaan, met blaren op de huid of een vuurrode huid. Waarschuw dan direct een arts. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor diltiazem. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Gewone tabletten: innemen met wat water. U mag deze tabletten eventueel breken of kauwen.
• Tabletten met gereguleerde afgifte, te herkennen aan 'CR', 'retard' of 'MGA': deze moet u heel doorslikken met een half glas water. De tabletten niet kauwen of fijnmaken, omdat dan onbedoeld al het werkzame bestanddeel tegelijk vrijkomt. De tabletten zijn zo gemaakt, dat ze langzaam oplossen, waardoor ze langer werken.
• Capsules 'XR' of 'retard': slik de capsule in zijn geheel door met water, zonder te kauwen. Als u hier moeite mee heeft, kunt u de capsule openen. Neem de korreltjes dan wel in zonder te kauwen. De korrels zijn namelijk zo gemaakt dat ze de werkzame stof langzaam afgeven.

Wanneer?
U mag het middel innemen op elk moment van de dag. Kies wel een vast tijdstip, dan vergeet u minder snel een dosis.

Als u het eenmaal per dag gebruikt: bij voorkeur ’s ochtends. Als u in het begin veel last heeft van duizeligheid, kunt u het ook ’s avonds voor het naar bed gaan innemen. Als u het vaker per dag gebruikt: verdeel de innames gelijkmatig over de dag. Bij twee keer per dag: ’s ochtends en ’s avonds. Bij vier keer per dag: meteen na het opstaan, bij de lunch, bij het avondeten en voor u naar bed gaat.

Hoe lang?

• Angina pectoris (hartkramp) en hartritmestoornissen. Waarschijnlijk moet u dit medicijn langdurig gebruiken. Overleg hierover met uw arts.
• Hoge bloeddruk. Een behandeling voor hoge bloeddruk is meestal langdurig. Als dit medicijn goed bij u werkt, moet u het waarschijnlijk uw leven lang gebruiken.

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u diltiazem één keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan acht uur voor u de volgende capsule normaal inneemt? Neem de vergeten capsule dan alsnog in. Duurt het nog minder dan acht uur? Sla de vergeten capsule dan over.
• Als u diltiazem twee keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan vier uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan vier uur? Sla de vergeten tablet dan over.
• Als u diltiazem drie keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan twee uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan twee uur? Sla de vergeten tablet dan over.
• Als u diltiazem vier keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan één uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan één uur? Sla de vergeten tablet dan over.

autorijden?
De eerste dagen dat u diltiazem gebruikt, kunt u duizelig zijn. Dit komt doordat uw lichaam zich nog moet instellen op de lagere bloeddruk. Na enkele dagen is dat meestal weer over en is autorijden geen probleem. Indien u duizelig blijft: neem dan geen deel aan het verkeer.

alcohol drinken?
Alcohol verwijdt de bloedvaten, net als diltiazem. U kunt daardoor last krijgen van duizeligheid. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt. In het algemeen is enkele keren per week een glas wijn geen probleem.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere bloeddrukverlagers. De bloeddruk kan te laag worden als u diltiazem samen met andere bloeddrukverlagers gaat gebruiken. Uw arts houdt hier rekening mee en zal in het begin een lagere dosering voorschrijven. Al naar gelang het effect zal de arts de dosis geleidelijk verhogen. Als u een bloeddrukverlager van het type 'bètablokker' gebruikt, kan uw hartslag ook trager of onregelmatiger worden. U krijgt deze combinatie alleen als uw hartfunctie regelmatig gecontroleerd wordt.
• Bepaalde medicijnen voor een vergrote prostaat, namelijk de alfa-blokkers alfuzosine, doxazosine en terazosine. Deze kunnen in het begin van de behandeling de bloeddruk verlagen en duizeligheid veroorzaken. Diltiazem versterkt deze bijwerking. Deze wisselwerking is alleen van belang de eerste dagen dat u met een alfa-blokker begint. U kunt de alfa-blokker de eerste keren het beste ’s avonds innemen, als u al op bed zit, voor het geval u duizelig wordt. Als u een alfa-blokker met vertraagde afgifte gebruikt, kunt u de volgende ochtend duizelig worden bij het opstaan. Dit is na enkele dagen over.
• Rifampicine, een medicijn tegen tuberculose. Rifampicine kan de werking van diltiazem verminderen. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk schrijft uw arts een ander medicijn voor.

Diltiazem kan van de volgende medicijnen de hoeveelheid in het bloed verhogen, waardoor deze medicijnen meer bijwerkingen veroorzaken. Indien u de combinatie toch moet gebruiken, is extra controle en dosisaanpassing door uw arts nodig. Ook als u weer stopt diltiazem moet de arts de dosis van onderstaande medicijnen weer opnieuw vaststellen.

• Ivabradine, een medicijn tegen pijn op de borst dat de hartslag vertraagt.
• Theofylline, een medicijn tegen benauwdheidsklachten
• Digoxine, een hartmedicijn
• Ciclosporine, tacrolimus en sirolimus, medicijnen die de afweer onderdrukken
• Simvastatine en atorvastatine, cholesterolverlagers
• Midazolam, alprazolam en buspiron, rustgevende medicijnen
• Saquinavir, een medicijn tegen hiv-infectie
• Carbamazepine, een medicijn tegen epilepsie, zenuwpijn en psychische klachten
• Colchicine, een medicijn tegen jicht.

De volgende medicijnen kunnen de hoeveelheid diltiazem in het bloed verhogen, waardoor er meer bijwerkingen door diltiazem kunnen ontstaan. Als u de combinatie toch moet gebruiken, is extra controle door uw arts nodig.

• Cimetidine, een maagmedicijn
• Claritromycine en erytromycine, antibiotica
• Itraconazol, ketoconazol en voriconazol, antischimmelmiddelen
• Medicijnen bij een hiv-infectie: atazanavir, darunavir, fosamprenavir, indinavir, lopinavir, nelfinavir, ritonavir, saquinavir en tipranavir
• Telaprevir en boceprevir, medicijnen tegen hepatitis C

Twijfelt u of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker of dit medicijn altijd veilig is voor zwangere vrouwen en hun kind.

• Wilt u zwanger worden en krijgt u dit medicijn voor het eerst? Overleg dan met uw arts voordat u met dit medicijn begint. Meestal kan de arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan bekend is dat het wel veilig is tijdens de zwangerschap.
• Gebruikt u dit medicijn al en wilt u zwanger worden? Overleg dan ook eerst met uw arts voordat u zwanger wordt. Meestal zult u (tijdelijk) moeten overstappen op een medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat het veilig is tijdens de zwangerschap.
• Gebruikt u dit medicijn al en bent u zwanger geworden? Overleg dan meteen met uw arts. Meestal zult u (tijdelijk) moeten overstappen op een medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat het veilig is tijdens de zwangerschap.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Dit medicijn komt in een kleine hoeveelheid in de moedermelk. Er zijn niet veel vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt tijdens de borstvoeding. Daarom is niet zeker of het medicijn altijd veilig is. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Als u dit medicijn gebruikt voor een verhoogde bloeddruk of hartritmestoornissen kunt u op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn. Stop echter alleen na overleg met uw arts.

Gebruikt u het tegen hartkramp, dan is er een kleine kans dat u een aanval krijgt. Het is daarom verstandiger langzaam af te bouwen. Raadpleeg hierover uw arts.

Diltiazem is sinds 1973 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Tildiem en als het merkloze Diltiazem en Diltiazemhydrochloride. Het is verkrijgbaar in gewone tabletten, tabletten met vertraagde afgifte en capsules met vertraagde afgifte.