-
Algemeen
Men spreekt over verminderde vruchtbaarheid als een stel met een normale seksuele relatie binnen een jaar niet zwanger wordt.
Zowel de vruchtbaarheid van de vrouw als van de man spelen hierbij een rol.
Vruchtbaarheid bij de man
Het vermogen om kinderen te verwekken kan om vele redenen verminderd of afwezig zijn. Het kan gaan om een eenvoudige verstopping van de zaadleiders. Het gebruik van grote hoeveelheden alcohol en roken heeft negatieve invloed op de zaadcellen.
Ook bijwerkingen van geneesmiddelen en stoffen in het milieu kunnen een rol spelen. Er bestaan erfelijke afwijkingen die vruchtbaarheid onmogelijk maken (bijvoorbeeld Klinefelter).
Vruchtbaarheid bij de vrouw
De vrouw wordt minder vruchtbaar als ze ouder wordt. Bij de vrouw hangt de vruchtbaarheid sterk samen met de menstruatiecyclus. Deze kan door psychische en emotionele invloeden verstoord raken, maar ook door sterk afvallen en zware lichamelijke inspanning.
Ook bij de vrouw kunnen erfelijke afwijkingen de vruchtbaarheid verminderen. Er bestaan ook aangeboren afwijkingen van de geslachtsorganen die van invloed zijn op de vruchtbaarheid.
Verder spelen dezelfde factoren als bij de man een rol: bijwerkingen van geneesmiddelen en de invloed van chemische stoffen, waaronder roken en alcohol. -
Herkennen
Het duidelijkste verschijnsel is dat een zwangerschap uitblijft. Verder kunnen menstruatiestoornissen bij de vrouw een aanwijzing zijn.
-
Zelf doen
Bij ongewenste kinderloosheid is meestal de hulp van de (huis)arts nodig om achterliggende oorzaken op te sporen. Behandeling ligt op het terrein van de specialist.
Bron: Nederlands Huisartsen Genootschap.
Laatst bijgewerkt: 7-2-2008. -
Medicijnen
Hypothalamushormonen
Hypothalamushormonen worden gebruikt bij IVF-behandelingen (In Vitro Fertilisatie). Ze remmen de aanmaak van mannelijke en vrouwelijke geslachtshormonen. Doordat de vrouwelijke geslachtshormonen oestrogeen en progestageen minder worden aangemaakt, is er meer controle over de eisprong. Het hypothalamushormoon wordt in combinatie met andere middelen door vrouwen toegepast, volgens een vast schema. Voorbeelden van hypothalamushormonen zijn cetrorelix, ganirelix, gonadoreline, nafareline en triptoreline.FSH-preparaten
FHS-preparaten bevatten FSH, het follikelstimulerend hormoon. FSH is een lichaamseigen hormoon dat wordt aangemaakt door een orgaan in de hersenen (de hypofyse).
Als de verminderde vruchtbaarheid komt doordat geen eicellen rijpen, kan de arts met FSH-preparaten de rijping van de eicellen stimuleren. Na de eisprong moet u dan geslachtsgemeenschap hebben of brengt de arts de zaadcellen in de baarmoeder (inseminatie).Bij een IVF-behandeling vindt een bevruchting buiten het lichaam plaats. Er zijn voor een IVF-behandeling meerdere eicellen nodig. Daarom wordt de eirijping gestimuleerd met FSH-prepraten. Na de eisprong haalt de arts de rijpe eicellen uit de eierstokken om ze vervolgens buiten het lichaam te laten bevruchten.
Bij mannen stimuleren FSH-preparaten de aanmaak van zaadcellen. Het wordt meestal gebruikt in combinatie met humaan choriongonadotrofine (HCG).
Voorbeelden van FSH-preparaten zijn corifollitropine alfa, follitropine en menopauzegonadotrofine. Menopauzegonadotrofine bevat behalve follitropine ook het hormoon lutropine.Lutropine
Lutropine heet ook luteïniserend hormoon en wordt afgekort als LH. Het is een lichaamseigen hormoon aangemaakt door een orgaan in de hersenen (de hypofyse).
Lutropine wordt door vrouwen meestal gebruikt in combinatie follitropine.
Deze combinatie bevordert de rijping van de eicel. De eicel is dan geschikt om door een zaadcel te worden bevrucht.Humaan choriongonadotrofine (HCG) en choriogonadotropine alfa
Humaan choriongonadotrofine (HCG) is een lichaamseigen hormoon aangemaakt door de placenta (moederkoek). Choriogonadotropine alfa is hetzelfde als HCG. Alleen wordt HCG gehaald uit de urine van zwangere vrouwen. Choriogonadotropine alfa wordt synthetisch gemaaktVoor een zwangerschap is een gerijpte eicel nodig. Als de eicel voldoende is ontwikkeld, komt hij vrij voor bevruchting. Dit heet de eisprong.
Bij vrouwen stimuleert HCG de eisprong. Ook stimuleert het de eierstokken om het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen te maken. Dit leidt tot afgifte van hormonen die voor de eirijping en eisprong zorgen. Bovendien zorgt het dat de baarmoederwand gereed is voor het begin van een zwangerschap.
HCG stimuleert bij mannen de aanmaak van testosteron. Dit hormoon is nodig voor de vorming van nieuwe zaadcellen.Dydrogesteron
Een mogelijke oorzaak van verminderde vruchtbaarheid is een verminderde aanmaak van het hormoon progesteron na de eisprong. Progesteron zorgt ervoor dat de bevruchte eicel zich goed kan innestelen in de baarmoederwand.
Dydrogesteron stimuleert de aanmaak van progesteron in het lichaam, zodat het innestelen wordt bevorderd.Progesteron
Progesteron wordt gebruikt bij IVF-behandelingen. Bij een IVF-behandeling (in vitro-fertilisatie) vindt een bevruchting buiten het lichaam plaats. Hiervoor worden rijpe eicellen uit het lichaam gehaald om ze vervolgens te laten bevruchten. Daarna wordt een bevruchte eicel in de baarmoeder geplaatst. De baarmoeder moet goed voorbereid zijn om de bevruchte eicellen te ontvangen. Vaak schrijft de arts progesteron-capsules voor die u in de vagina aanbrengt.
Progesteron verandert het baarmoederslijmvlies zodat een eicel zich er goed in kan nestelen.Clomifeen
Clomifeen kan de werking van de vrouwelijke oestrogeenhormonen gedeeltelijk nabootsen en gedeeltelijk tegenwerken. Het stimuleert hierdoor de afgifte van hormonen die bij de vrouw voor de eirijping en eisprong zorgen.
Ethinylestradiol
Ethinylestradiol heeft dezelfde werking als het vrouwelijk geslachtshormoon estradiol. Estradiol wordt voornamelijk in de eierstokken gemaakt. Bij vrouwen met ongewilde kinderloosheid wordt soms clomifeen gebruikt om de eisprong te stimuleren. Een van de bijwerkingen van clomifeen is dat het de toestand van het slijmvlies van de baarmoedermond verandert. Hierdoor kunnen zaadcellen de baarmoedermond niet kunnen passeren. Ethinylestradiol maakt het slijmvlies van de baarmoedermond beter toegankelijk voor zaadcellen. Het wordt daarom weleens gebruikt na een behandeling met clomifeen.Metformine
Metformine wordt soms gebruikt bij vrouwen die geen kinderen kunnen krijgen als gevolg van een vergroeiing van de eierstokken (polycysteus ovarium syndroom, PCOS). Het blijkt de kans op een eisprong te verhogen. Hierdoor is de kans op een zwangerschap groter.
Alles over Verminderde vruchtbaarheid
Gerelateerde videos
Onvruchtbaarheid
De testikels van de volwassen man produceren elke dag ongeveer een half miljard spermadeeltjes. Daarentegen komt er bij een vrouw, eenmaal per maand, meestal maar één eitje vrij.
Voor het tot stand komen van de bevruchting moet uit het grote aantal spermadeeltjes van de man één zaadcel samensmelten met een enkele eicel die uit de eileider vrijkomt.
Onvruchtbaarheid kan vele oorzaken hebben, en in veel gevallen wordt de oorzaak van kinderloosheid van een stel nooit gevonden. Te weinig zaadcellen of niet-functionerende zaadcellen in het sperma van de man kunnen oorzaken zijn van vruchtbaarheidsproblemen bij de man. Onvruchtbaarheid bij de vrouw kan door een groot aantal factoren worden veroorzaakt, bijvoorbeeld als er geen eisprong optreedt of bij verstopte eileiders. Ernstige endometriose, een aandoening waarbij delen van het baarmoederslijmvlies zich verspreiden en zich aan de voortplantingsorganen hechten, is ook een bekende oorzaak van onvruchtbaarheid van de vrouw.
Bij sommige paren met vruchtbaarheidsproblemen kan diagnose en behandeling door een arts succes hebben. Bepaalde gevallen kunnen worden behandeld met medicijnen of een operatie. Een arts kan ook alternatieven voor natuurlijke bevruchting bespreken, zoals donorsperma, donoreicellen en adoptie.
Onvruchtbaarheid
